تعهد» يک رابطه حقوقي است که به موجب آن شخص مي‌تواند انجام يا عدم انجام آن را از ديگري بخواهد. تعهد اختصاص به امور مالي ندارد و هم تعهدات مالي داريم و هم تعهدات غيرمالي.

تعهد داراي سه رکن است:

• موضوع؛ موضوع تعهد انجام يا خودداري از انجام کاري يا انتقال مال مي‌تواند باشد.


• طرف تعهد؛ تعهد داراي دو طرف است، متعهد يا مديون و متعهدله يا دائن.


• رابطه حقوقي؛ سومين رکن تعهد رابطه حقوقي ميان متعهد و متعهدله است.

تعهد رابطه مستقيم با حق ديني دارد. رابطه حقوقي ميان دائن و مديون به لحاظ مديون، تعهد و به لحاظ دائن، حق ديني ناميده مي‌شود.

زمان انجام تعهد

1.  حال: فاقد سررسيد است و فوراً بايد انجام شود، فوريت عرفي مقصود است.


2. مؤجل: براي اجراي آن موعدي در آينده تعيين شده باشد (سررسيد يا اجل)


3. عندالمطالبه: اختيار انجام تعهد با متعهد له است مانند مهريه عندالمطالبه.در مورد تعهدات عندالمطالبه و تعهدات پولي (وجه نقد) متعهد له بايد پرداخت را مطالبه کند و موعد هم رسيده باشد، اما در مورد تعهدات با اجل معين يا حال متعهد بايد خود حسب مورد فوراً يا در سررسيد تعهد را انجام بدهد.

اگر قراردادي به صورت مطلق باشد و در مورد موعد اجرا ساکت باشد چه بايد کرد؟ اختلاف نظر است و بايد اصل را بر حال بودن گذاشت.تعهد عندالمطالبه است و متعهد له بايد انجام آن را از متعهد درخواست کرده باشد، تا متعهد مم به اجراي تعهدات قراردادي شود و به واسطه عدم انجام آن بتوان وي را مم به جبران خسارت نمود.

بار اثبات يا عدم انجام تعهد

آيا بايد متعهد انجام تعهد را اثبات کند تا از مسئوليت جبران خسارت رهانيده شود يا اينکه بايد متعهد له نقض عهد را اثبات کند تا بتواند جبران خسارت را مطالبه کند؟

در اقسام مختلف عقد متفاوت است:

• موضوع تعهد نقل و انتقال يک مال باشد: بار اثبات انجام تعهد به عهده متعهد است.


• موضوع تعهد انجام يک عمل باشد.


• تعهد به وسيله: بار نقض عهد به عهده متعهد له است  تعهد به نتيجه : بار اثبات وفاي به عهد به عهده متعهد است


• موضوع تعهد خودداري از انجام يک فعل باشد: متعهد له بايد نقض تعهد را اثبات کند.

ادامه مطلب در:   

اام به انجام تعهد در قرارداد